5.Λιθίαση Ουροποιητικού
Mε τον όρο “λιθίαση του ουροποιητικού” εννοούμε τη δημιουργία λίθου ή λίθων μέσα στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Ανάλογα λοιπόν με την εντόπιση, έχουμε λιθίαση των νεφρών (νεφρολιθίαση), λιθίαση των ουρητήρων (των αγωγών που μεταφέρουν τα ούρα από τα νεφρά στην ουροδόχο κύστη), λιθίαση της ουροδόχου κύστης και τέλος λιθίαση της ουρήθρας (του αγωγού που βγάζει τα ούρα από την κύστη προς τα έξω).
Η λιθίαση αποτελεί την τρίτη συχνότερη πάθηση του ουροποιητικού μετά τις λοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη αδένα. Η εμφάνιση της νόσου είναι συχνότερη στους άνδρες από τις γυναίκες σε μία αναλογία περίπου 2,5:1, με αύξηση της επίπτωσης στην 3η και 4η δεκαετία της ζωής.
Είδη ουρολίθων
Ανάλογα με τη χημική τους σύσταση, διακρίνουμε τους ουρόλιθους στα παρακάτω είδη, με τη συχνότητα που τους συναντάμε:
- Λίθοι οξαλικού ασβεστίου 30%-35%
- Λίθοι φωσφορικού ασβεστίου 5%-10%
- Μικτοί (οξαλικού και φωσφορικού Ca) 35%-40%
- Εναμμώνιου φωσφορικού μαγνησίου (φλεγμονώδεις) 10%-15%
- Λίθοι ουρικού οξέως 8%-10%
- Λίθοι κυστίνης 2%-3%
Παράγοντες δημιουργίας λίθων
- Πολύ πυκνά (συμπυκνωμένα) ούρα. Ούρα με υπερκορεσμένα διαλύματα αλάτων και υψηλού ειδικού βάρους λόγω:
- Διαφόρων παθολογικών αιτιών
- Αφυδάτωση
- Στάση των ούρων σε κάποιο σημείο του αποχετευτικού συστήματος με αποτέλεσμα καθίζηση αλάτων και δημιουργία λίθων.
- Μόλυνση των ούρων από μικρόβια τα οποία διασπούν την ουρία και δημιουργούν κατάλληλες συνθήκες καθιζήσεως και σχηματισμού λίθων, όπως εναμμώνιου φωσφορικού μαγνησίου.
- Ενδογενείς (γονιδιακοί) παράγοντες. Οι οποίοι είναι υπεύθυνοι διαφόρων μεταβολικών διαταραχών που προάγουν τη λιθογένεση.
Συμπτωματολογία
Τα συμπτώματα της ουρολιθίασης εξαρτώνται από την εντόπιση του λίθου.
Νεφρολιθίαση: ο λίθος μπορεί να βρίσκεται σε κάλυκα του νεφρού, στην πύελο του νεφρού ή να καταλαμβάνει πύελο και κάλυκες (κοραλλιοειδής λιθίαση). Όταν βρίσκεται σε κάλυκα συνήθως είναι ασυμπτωματικός. Όταν είναι στην πύελο μπορεί να εκδηλωθεί με κωλικό του νεφρού, σε περίπτωση που φράζει την έξοδο των ούρων από τον νεφρό προς τον ουρητήρα. Όταν καταλαμβάνει πύελο και κάλυκες, μπορεί να προκαλέσει την προοδευτική καταστροφή του νεφρού, χωρίς πολλές φορές να υπάρχει ιδιαίτερη συμπτωματολογία.
Λιθίαση ουρητήρα: Συμβαίνει σε περίπτωση που κάποιος λίθος προχωρήσει μέσα στον ουρητήρα και σφηνωθεί σε κάποιο στενό σημείο του ουρητήρα, χωρίς δυνατότητα παραπέρα προώθησης. Εμφανίζεται κλινικά σαν οξύς πόνος, ο γνωστός μας κωλικός, δηλαδή πόνος στην οσφυϊκή χώρα με αντανάκλαση στο κάτω τεταρτημόριο της κοιλιάς. Ο ασθενής που πονά κινείται χαρακτηριστικά συνεχώς μη μπορώντας να βρει ανακούφιση σε καμία θέση. Όταν δε ο λίθος είναι πολύ κοντά στην ουροδόχο κύστη, προστίθεται στα παραπάνω και ένα βασανιστικό αίσθημα συνεχούς επιθυμίας για ούρηση. Σε οποιαδήποτε περίπτωση μπορεί να συνυπάρχει και αιματουρία.
Λιθίαση κύστης: Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει κωλικός. Λόγω όμως της ύπαρξης του ξένου σώματος (λίθου) μέσα στην κύστη υπάρχουν ερεθιστικά από την κύστη συμπτώματα, όπως συχνουρία και τσούξιμο κατά την ούρηση. Ενίοτε δε, όταν ο λίθος πηγαίνει προς την έξοδο των ούρων (έξω στόμιο ουρήθρας), η ούρηση μπορεί να γίνεται με διακοπές.
Διάγνωση της Λιθίασης
- Κλινική εξέταση και απεικονιστικός έλεγχος
- Υπερηχογραφικός έλεγχος
- Αξονική τομογραφία άνω-κάτω κοιλίας
- Ενδοφλέβια πυελογραφία
- Ακτινογραφία νεφρών/ουροδόχου κύστης