4.Καρκίνος Νεφρού
Ο καρκίνος του νεφρού ή νεφροκυτταρικό καρκίνωμα αποτελεί περίπου το 3% όλων των κακόηθων νεοπλασμάτων που εμφανίζονται στον ενήλικα και είναι ο συχνότερος ανάμεσα στους πρωτοπαθείς νεφρικούς όγκους με ποσοστό που αγγίζει το 85%.Εμφανίζεται πιο συχνά μεταξύ της 5ης και 7ης δεκαετίας της ζωής.
Είναι πιο συχνός σε άντρες απότι σε γυναίκες με αναλογία 3:2.
Μεγαλύτερη επίπτωση υπάρχει σε ασθενείς με νόσο Von Hippel-Lindau,συχνά αμφοτερόπλευρα
παράγοντες κινδύνου
Από μελέτες που έχουν γίνει, φαίνεται ότι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να δημιουργηθεί ο καρκίνος του νεφρού είναι:
- Κάπνισμα: Οι καπνιστές διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του νεφρού συγκριτικά με τους μη καπνιστές. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει ανάλογα με τον αριθμό των τσιγάρων και το χρονικό διάστημα όπου καπνίζει κάποιος.
- Παχυσαρκία: Η παχυσαρκία αυξάνει επίσης τον κίνδυνο καρκίνου του νεφρού, περισσότερο στον γυναικείο πληθυσμό.
- Υψηλή αρτηριακή πίεση: Η μη ελεγχόμενη υπέρταση έχει συσχετιστεί σε αρκετές μελέτες με την εμφάνιση καρκίνου του νεφρού.
- Διατροφή: Η υπερβολική κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ζωικού λίπους και τηγανητών αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του νεφρού. Από την άλλη πλευρά, η συχνή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών έχει προστατευτική δράση.
- Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του νεφρού: Τα άτομα που έχουν ένα μέλος της οικογένειας με καρκίνο του νεφρού αντιμετωπίζουν ελαφρά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.
- Αιμοκάθαρση: Ασθενείς που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση λόγω νεφρικής ανεπάρκειας για πολλά χρόνια έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο.
Θα πρέπει, πάντως, να ξέρετε ότι πολλοί άνθρωποι που αναπτύσσουν καρκίνο του νεφρού δεν έχουν κανέναν από τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρθηκαν. Επίσης, πολλοί άνθρωποι που έχουν αυτούς τους παράγοντες δεν θα αναπτύξουν ποτέ τη νόσο.
Κλινική εικόνα
Πολλοί όγκοι του νεφρού(>50%)διαγιγνώσκονται τυχαία κατα τον απεικονιστικό έλεγχο για άλλα αίτια ,καθώς οι όγκοι αυτοί είναι μικροί σε μέγεθος και συνήθως ασυμπτωματικοί.
Η κλασική τριάδα συμπτωμάτων (αιματουρία ,οσφυικός πόνος και ψηλαφητή μάζα), η οποία θεωρείται διαγνωστική,παρατηρείται μόνο στο 10-15% των περιπτώσεων και συχνά αποτελεί ένδειξη προχωρημένης νόσου .
Συμπτώματα όπως βήχας ,δύσπνοια ,οστικός πόνος ,κεφαλαλγία,ζάλη η νευρολογική σημειολογία που εμφανίζονται λόγω μεταστάσεων στους πνέυμονες ,οστά η εγκέφαλο αντιστοίχως,οδηγούν σε διάγνωση στο 15-30% των περιπτώσεων.
Καταβολή ,κακουχία και απώλεια βάρους παρουσιάζονται συνήθως σε προχωρημένες περιπτώσεις.
διάγνωση του καρκίνου του νεφρού
- Γενική εξέταση ούρων: Η αιματουρία εμφανίζεται στο 40-60% των περιπτώσεων του καρκίνου.
- Γενική αίματος: Η ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ) παρατηρείται αυξημένη συχνά σε ασθενείς με καρκίνο του νεφρού, ενώ η γενική αίματος μπορεί να διαγνώσει κάποια αναιμία.
- Υπερηχογράφημα: Είναι μία απλή, ανώδυνη και ακίνδυνη απεικονιστική εξέταση, που μπορεί να δώσει κάποιες πληροφορίες για την ύπαρξη καρκίνου στο νεφρό.
- Αξονική τομογραφία κοιλίας και οπισθοπεριτοναϊκού χώρου: Αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση, αλλά και τη σταδιοποίηση της νόσου, δείχνει δηλαδή αν υπάρχει επέκταση στους λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα της κοιλιάς.
- Μαγνητική τομογραφία κοιλίας και οπισθοπεριτοναϊκού χώρου: Προσφέρει ό,τι και η αξονική τομογραφία, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις πλεονεκτεί στη σταδιοποίηση της νόσου.
σταδιοποίηση του καρκίνου του νεφρού
| Πρωτοπαθής όγκος (T) : | |
| TX | Πρωτοπαθής όγκος δεν μπορεί να εκτιμηθεί (δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) |
| T0 | Δεν υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία του πρωτογενούς όγκου (τα διαθέσιμα στοιχεί δεν δείχνουν κανένα όγκο). |
| T1 | Ο όγκος είναι μικρότερος από 7 cm και περιορίζεται στο νεφρό. |
| T1a | Ο όγκος είναι 4 cm σε διάμετρο ή μικρότερος και περιορίζεται στο νεφρό. |
| T1b | Ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 4 cm αλλά μικρότερος από 7 cm και περιορίζεται στο νεφρό. |
| T2 | Ο όγκος είναι μεγαλύτερος από 7 cm και περιορίζεται στο νεφρό. |
| T3 | Ο όγκος εξαπλώθηκε στις μεγάλες φλέβες/επινεφρίδιο/λιπώδη ιστό αλλά όχι πέρα από την περιτονία του Gerota |
| T3a | Ο όγκος εξαπλώθηκε στο επινεφρίδιο ή στο λιπώδη ιστό γύρω από το νεφρό, αλλά δεν είναι πέρα από τον ινώδη ιστό που ονομάζεται περιτονία Gerota και η οποία περιβάλλει τα νεφρά και τον περιβάλλοντα λιπώδη ιστό. |
| T3b | Ο όγκος εξαπλώθηκε στην νεφρική ή κάτω κοίλη φλέβα αλλά εντός της κοιλιάς (κάτω από το διάφραγμα) |
| T3c | Ο όγκος εξαπλώθηκε στην κάτω κοίλη φλέβα πάνω από το διάφραγμα (εντός του θώρακα) |
| T4 | Ο όγκος εξαπλώθηκε πέρα από την περιτονία του Gerota σε γειτονικά όργανα |
| N – Περιοχικοί λεμφαδένες | |
| NX | Περιοχικοί λεμφαδένες δεν μπορούν να εκτιμηθούν (δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) |
| N0 | Καμία μετάσταση στους περιοχικούς λεμφαδένες |
| N1 | Μετάσταση σ’ έναν περιοχικό λεμφαδένα |
| N2 | Μετάσταση σε περισσότερους από έναν περιοχικό λεμφαδένα |
| M – Μακρινές μεταστάσεις | |
| MX | Μακρινή μετάσταση δεν μπορεί να εκτιμηθεί (δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) |
| M0 | Καμία μακρινή μετάσταση |
| M1 | Μακρινή μετάσταση (πχ στα οστά, εγκέφαλο, πνεύμονες) |
θεραπεία του καρκίνου του νεφρού
Η θεραπεία που θα συστηθεί εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου, το στάδιο της νόσου, την ηλικία και τη γενική κατάσταση του ασθενή. Οι θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν, σήμερα, είναι:
- Η χειρουργική θεραπεία θεωρείται η θεραπεία εκλογής για τον εντοπισμένο καρκίνο του νεφρού. Η επέμβαση μπορεί να αφορά στην αφαίρεση ολόκληρου του νεφρού (ριζική νεφρεκτομή) ή σε κάποιες περιπτώσεις μόνο του όγκου (μερική νεφρεκτομή).
- Η μοριακά στοχευμένη θεραπεία εφαρμόζεται όλο και περισσότερο, τα τελευταία χρόνια. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται γι’ αυτήν τη θεραπεία στοχεύουν σε μοριακό επίπεδο στα καρκινικά κύτταρα και εμποδίζουν την ανάπτυξή τους. Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.
- Η ανοσοθεραπεία με τη χρήση διαφόρων φαρμάκων έχει χρησιμοποιηθεί, αλλά τα ποσοστά ανταπόκρισης είναι χαμηλά.
- Η χημειοθεραπεία, αν και εφαρμόζεται σε μεταστατική νόσο, δεν φαίνεται να έχει καλά αποτελέσματα.
- Η ακτινοθεραπεία, παρόλο που δεν έχει θεραπευτικό ρόλο, μπορεί να εφαρμοστεί παρηγορητικά σε ασθενείς που έχουν μεταστάσεις.